ارزیابی مقاومت ارقام و ژنوتیپ های مختلف بادام نسبت به کنه تارتن دو لکه ای Tetranychus urticae Koch در شرایط آزمایشگاه و گلخانه

مقاومت ارقام و ژنوتیپ ­های مختلف بادام شامل مامایی، سفید، ربیع، شکوفه، آذر، نان­پاریل، شاهرود 6، شاهرود 7، شاهرود 13، شاهرود 21 و شاهرود 12 (فرانیس) نسبت به کنه تارتن دولکه­ ای مورد بررسی قرار گرفت. جهت یکنواختی اثر پایه، تمامی ارقام و ژنوتیپ ­ها روی پایه ‘GF677’ پیوند زده شدند و مقاومت آنها نسبت به کنه تارتن دولکه‌ای در شرایط آزمایشگاه و گلخانه بررسی گردید. جهت مطالعه آزمایشگاهی قطعاتی با اندازه مساوی (cm 2/1 × 5/2) از برگ­ های هر رقم تهیه و روی پنبه مرطوب درون پتری دیش قرار داده شد و هر کدام با پنج عدد کنه ماده بالغ بارور (5-3 روزه) آلوده شدند. نمونه‌ها درون انکوباتور و در دمای C° 1± 25، رطوبت نسبی %5±55 و دوره نوری 14:10 (تاریکی:روشنایی) نگهداری و پس از 72 ساعت میزان تخم ریزی و مرگ و میر کنه­ ها شمارش گردید. بر اساس نتایج به دست آمده بیشترین و کمترین میزان تخم ریزی، به ترتیب روی ارقام ‘مامایی’ و ‘شاهرود 21’ و بیشترین تلفات روی ژنوتیپ ‘شاهرود 13’ دیده شد. مطالعه فاکتورهای زیستی کنه تارتن دولکه ای در شرایط آزمایشگاهی روی ارقام مختلف بادام نشان داد که ارقام و ژنوتیپ ­های مختلف بادام روی درصد زنده ­مانی، طول دوره پورگی، طول عمر بالغین و تعداد تخم گذاشته شده توسط هر ماده تاثیر متفاوتی دارند. بالاترین درصد زنده ­مانی مراحل نابالغ روی رقم ‘آذر’ (88%) و کمترین آن روی ارقام ‘شکوفه’ (47%) و ‘شاهرود 21’ (50%) مشاهده شد. طولانی­ترین دوره پورگی (27/5 روز) روی ‘شاهرود 21’ دیده شد. کوتاه­ترین طول عمر بالغین روی ژنوتیپ ‘شاهرود 21’ (15/5 روز) و رقم ‘شکوفه’ (2/5 روز) و طولانی­ترین طول عمر روی رقم ‘مامایی’ (45/10 روز) مشاهده شد. بیشترین میزان تخم ریزی به ازای هرماده مربوط به رقم ‘مامایی’ (6/57 تخم /ماده) و کمترین مربوط به رقم ‘شکوفه’ (1/15 تخم/ماده) و ژنوتیپ ‘شاهرود 21’ (31 تخم/ماده) بود. بررسی گلخانه‌ای نیز نشان داد که بیشترین تراکم جمعیت آفت روی رقم ‘نان پاریل’ و ژنوتیپ ‘شاهرود 6’ و کمترین آن روی رقم ‘شکوفه’ و ژنوتیپ ‘شاهرود 21’ بوده است. نتایج این تحقیق نشان داد که رقم ‘شکوفه’ و ژنوتیپ ­های ‘شاهرود 21’ و ‘شاهرود 13’ نسبت به کنه تارتن دولکه ­ای مقاومترین درحالی که ارقام ‘مامایی’ و ‘نان پاریل’ حساس­ترین ارقام به کنه تارتن دولکه­ ای بودند.